Nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2023r. i pozwalają na odstąpienie od umowy zawartej przez konsumenta na pokazie jednocześnie wydłużają z 14 do 30 dni termin odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem. Zakazują też przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy zawartej podczas wycieczki, pokazu lub podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta. Zmiany maja ułatwić walkę z fikcyjnymi promocjami, wykupowaniem biletów na mecze i koncerty przez boty. Trudniejsze będzie też zamieszczanie fałszywych opinii w Internecie. Zamiany przepisów wynikają z implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej.
Zasady sprzedaży
Jak podkreśla Urząd Antymonopolowy każdy sprzedawca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, będzie musiał podawać oprócz aktualnej ceny – także najniższą z 30 dni poprzedzających obniżkę. W przypadku sprzedaży produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – przedsiębiorca ma uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Natomiast w przypadku produktów będących w ofercie przedsiębiorcy krócej niż 30 dni – najniższą cenę od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia obniżki. Natomiast nie będzie takiego obowiązku jeśli sprzedawca obniża cenę regularną, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży na swoje produkty. Jeżeli sprzedawca stosuje indywidualne dostosowywanie ceny, to będzie musiał o tym wyraźnie poinformować konsumenta. Dotyczy to np. sytuacji, gdy cena jest automatycznie ustalana dla konkretnego odbiorcy w zależności np. od jego lokalizacji, urządzenia, z którego korzysta (smartfon, komputer stacjonarny) czy historii przeglądanych stron – informuje UOKiK. Od początku roku weszła w życie nowa Dyrektywa UE – ustawa Omnibus. Nakłada ona na właścicieli sklepów obowiązek podawania informacji o najniższej cenie towaru z trzydziestu dni poprzedzających promocję. Nieprzestrzeganie jej grozi dotkliwymi sankcjami finansowymi z grzywną wynoszącą nawet 10% rocznych obrotów przedsiębiorstwa włącznie.
Zmiany w reklamacjach
Konsument przy składaniu reklamacji będzie mógł żądać naprawy lub wymiany wadliwego towaru. Zwrot pieniędzy (częściowy lub całkowity) będzie możliwy w kolejnym etapie dochodzenia swoich roszczeń. Bardzo korzystnym rozwiązaniem dla konsumentów jest wydłużenie do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca będzie odpowiadał za wady przez 2 lata od wydania towaru oraz termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych zostanie wydłużony. Trafnym rozwiązaniem jest, że w przypadku zakupu przedmiotów używanych nie będzie mógł skrócić tego czasu do 12 miesięcy. W przepisach zamiast rękojmi będzie zmieniona nazwa : odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową. Jak poinformował UOKiK - Zakazane będzie wprowadzanie towaru na rynek jako identycznego z tym, który jest sprzedawany w innych krajach UE, jeśli będzie się istotnie od niego różnił np. składem, jakością, a nie będzie to obiektywnie uzasadnione.
wykupowanie biletów na imprezy i zamieszczanie fałszywych opinii
Zmienią się zasady podawania informacji na stronach i platformach handlowych. Każdy konsument musi otrzymać zrozumiałą informację czy podmiot lub osoba oferująca na platformie swoje usługi, towary lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy osobą fizyczną. W tym drugim przypadku dowiedzą się także, że w tej relacji nie mają zastosowania przepisy chroniące konsumentów np. możliwość odstąpienia od umowy. Platforma musi też informować, jak się podzieliła ze sprzedającym obowiązkami związanymi z realizacją umowy.
Przedsiębiorca który umożliwia wyszukiwanie produktów w sieci musi informować o głównych parametrach, które decydują o kolejności pojawiania się wyników. Konieczne będzie teraz ujawnienie płatnej reklamy lub płatności dokonanej w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w wynikach wyszukiwania. Nowe przepisy zakazują zamieszczania fałszywych lub niepełnych opinii odnośnie recenzji produktów będzie musiał podawać informacje w jaki sposób i przez kogo weryfikuje ich autentyczność. Nie będzie mógł kasować negatywnych opinii oraz przekazać konsumentom informację czy zamieszcza wszystkie opinie, czy tylko te pozytywne. Nowe przepisy zakazują wykupywanie przez przedsiębiorców za pośrednictwem botów, a potem odsprzedawanie konsumentom biletów na imprezy kulturalne lub sportowe. Przy otwartych sprzedażach zdążają się sytuację, że już w kilka sekund po udostępnieniu sprzedaży biletów już ich nie ma, a pojawiają się one na różnych platformach cyfrowych w formie odsprzedaży.
Jakie zamiany wprowadzają Dyrektywy UE
W przepisach jest informacja, że można reklamować towary z elementami cyfrowymi, treści i usługi cyfrowe podobnie jak wszelkie inne towary czy usługi. Teraz sprzedający przedsiębiorca będzie odpowiedzialny także za zgodność oferowanego cyfrowego towaru : gier i programów komputerowych z jego wersją próbną czy wcześniejszymi zapowiedziami. Przedsiębiorca ma też obowiązek dostarczania konsumentom aktualizacji, przez co najmniej 2 lata. Wszyscy użytkownicy treści cyfrowych będą chronieni nie tylko, gdy zapłacą gotówką za treści lub usługi cyfrowe (dostęp do aplikacji i treści cyfrowych ) ale także swoimi danymi osobowymi. Będą obowiązywać takie same zasady, jak w odniesieniu do odpłatnych usług i będą mogli odstąpić od umowy w ciągu 14 dni.
Seniorzy lepiej chronienie przed naciągaczami na pokazach
Po tym jaki niektórzy przedsiębiorcy pod przykrywką spotkań służbowych, towarzyskich organizowali w różnych miejscach pokazy ( nawet w okresie pandemii) nowe regulacje prawne poprawią ochronę seniorów kupujących na pokazach i wycieczkach. Wydłużył się termin do 30 dni na odstąpienie od umowy zawartej podczas wizyty w domu konsumenta albo wycieczki ( było 14 dni). Na pokazach termin do odstąpienia to 14 dni. Nowością jest to, że zawarta w takiej sytuacji umowa finansowa (umowa pożyczki) będzie nieważna i nie będzie wywoływać skutków dla konsumenta. Obowiązuje zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Dotyczy to umów zawieranych podczas wycieczek, pokazów, prezentacji oraz w domu konsumenta. Każda osoba ma też możliwość odstąpienia od umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa ( w domu konsumenta , w pracy) lub na odległość. Chodzi przede wszystkim o tzw. umowy obejmujące różne abonamenty medyczne oferowane seniorom zwłaszcza przy sprzedaży rzeczy i różnych preparatów. Zdaniem Rzeczników Konsumentów do których zgłaszają się oszukani seniorzy jest to trafne rozwiązanie. Należy uważać bo przedsiębiorcy po zmianie przepisów stosują już metodę , że na umowie jest np.: 4 - 8 produktów. Część z nich przekazują konsumentom w trakcie pokazu lub dają jako prezenty. Natomiast w stosunku do głównych produktów przekazują informację, że dowiozą lub dostarczą do domów konsumentów.
Po zmianie przepisy kodeksu cywilnego nadal regulują prawa konsumenta w zakresie:
rękojmi za wady nieruchomości
rękojmi za wady prawne (zmieniony art. 5563 k.c.)
rękojmi za wady dzieła, które nie jest towarem (np. usługi pralnicze, fryzjerskie itp.)
gwarancji
W nowej wersji ustawy o prawach konsumenta:
Pojęcie: wada zastąpione zostało terminem: brak zgodności z umową czyli niezgodność z umową.
Przedsiębiorca nadal odpowiada za te niezgodności towaru z umową, które istniały w chwili dostarczenia towaru konsumentowi i ujawniły się w ciągu dwóch lat.
Przez 2 lata obowiązuje domniemanie, że tak właśnie było (poprzednio takie domniemanie obowiązywało tylko w 1 rok).
Zmieniły się uprawnienia konsumenta, jeżeli towar okazał się niezgodny z umową.
Konsument może teraz żądać przede wszystkim naprawy lub wymiany.
Dopiero, gdy te żądania nie zostały spełnione lub nie doprowadziły do zgodności z umową, konsument może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy.
Ponadto wprowadzono przepisy, które dodatkowo chronią konsumentów zawierających umowy na wycieczkach i tzw. pokazach.
pozwalają na odstąpienie od umowy zawartej przez konsumenta na pokazie
wydłużają z 14 do 30 dni termin odstąpienia od umowy zawartej na wycieczce
zakazują przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy zawartej podczas wycieczki, pokazu lub podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta.
Do umów zawartych przed końcem 2022 r. zastosowanie mają stare przepisy.
PRK Grójec
Sebastian Dulemba
Materiały UOKIK, prk.